BAUSTEM Haberler

STEM Öğretmenlerinin Mühendislik Öğretmeye İstekliliklerinin İfade Edilmesi
24 Mart 2023 - Okunma Sayısı: 224

Maynooth Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Zerrin Doğança Küçük, Ohio State Üniversitesi doktora öğrencisi Selvet Ece Genek, Darüşşafaka Eğitim Kurumu matematik öğretmeni Hayriye Sinem Bozoğlu ve Bahçeşehir Üniversitesi ve Oslo Metropolitan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. M. Sencer Çorlu’nun “Expressed Willingness of STEM Teachers to Teach Engineering” isimli araştırması Journal of Pre-College Engineering Education Research (J-PEER) dergisinde 24 Mart 2023 tarihinde yayınlandı.

Orta okul ve lise seviyesinde mühendislik öğretimi, yarattığı zorluklar nedeniyle akademisyenler arasında tartışılan bir konu olmuştur. En önemli zorluklardan biri, mühendislik derslerinde liderlik yapacak nitelikli öğretim kadrosunun belirlenmesidir. Bu çalışma, öğretmenlerin bir mühendislik dersini yönetmek için istekliliklerini ve istekliliklerinin veya isteksizliklerinin nedenlerini araştırmıştır. Çalışma, Türkiye'deki okulların konumları, öğrettikleri derslerin seviyeleri ve öğretmenlerin öğretim konuları açısından çeşitlilik gösteren STEM Lider Öğretmen mesleki gelişim programına kayıtlı 434 katılımcıyı içermektedir. Bu karma yöntemli çalışmada, araştırmacılar çevrimiçi bir profesyonel gelişim programının başlangıcında veri toplamıştır. Nicel veriler betimsel olarak analiz edilirken, nitel veriler veriye dayalı bir kod kitabı ile analiz edilmiştir. Katılımcıların neredeyse üçte ikisinin bir mühendislik dersi öğretmeye hevesli olduğu, ancak öğrettikleri konulara ve mesleki geçmişlerine göre farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. En yüksek isteklilik oranına sahip matematik öğretmenlerinin çoğu, mühendislik konusunda bütünsel bir yaklaşım benimsemeleriyle dikkat çekmiş ve mühendisler arasındaki iş birliğine vurgu yapmıştır. Çalışma, öğretmen beklentileri ve ihtiyaçlarına dayalı olarak öğretmen eğitimi ve sürekli mesleki gelişim programlarının nasıl yapılandırılabileceği konusunda daha fazla bilgi sağlamıştır.

Erken yaşta mühendislik tanıtımı, mühendislik iş gücündeki küresel azalmayı önlemek için önemlidir. Mühendislik eğitimi, STEM müfredatının önemli bir parçasıdır ve öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirebilir. Mühendislik eğitimi veren öğretmenler hem içerik hem de pedagojik içerik bilgisi açısından donanımlı olmalıdır. Ancak öğretmenlerin mühendisliğe karşı isteksizliği, öğretmen eğitim programlarının yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Öğretmen eğitimcileri, öğretmenlerin mühendislik uygulamalarının sınıflara entegrasyonunda kritik bir rol oynadıklarını vurgulamaktadır.

Bu çalışmada STEM öğretmenlerinin mühendislik eğitimi konusundaki istekleri ve isteksizlikleri araştırılmıştır. Araştırmacılar, STEM disiplinlerindeki tüm öğretmenlerin mühendislik öğretimi konusundaki düşüncelerini anlamak istemiştir. Çalışmada, ortaokul veya lise düzeyinde fen branşları, bilişim ve matematik disiplinlerinden birini öğreten ve STEM: Lider Öğretmen mesleki gelişim programını tamamlarlarsa STEM Lider öğretmeni olarak sertifikalandırılacak olan STEM disiplinleri öğretmenlerinin mühendislik dersi vermeye istekli olup olmadıkları, mühendislik dersini kimin vermesi gerektiği hakkındaki görüşleri ve isteksizliklerinin nedenleri incelenmiştir. Araştırma, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesindeki 70 farklı okuldan toplam 434 STEM öğretmeniyle yapılmıştır ve karma yöntem araştırma tasarımı kullanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmı öğretmenlerin ortak özelliklerini belirlemeyi amaçlarken, nitel kısım öğretmenlerin görüşlerini ve istekli veya isteksiz olmalarının nedenlerini analiz etmeyi hedeflemektedir. Örneklemde matematik öğretmenleri neredeyse %50 oranında temsil edilirken, biyoloji, bilgisayar eğitimi ve öğretim teknolojisi (CEIT) ve kimya öğretmenleri de temsil edilmiştir.

Çalışma, STEM Lider Öğretmen Mesleki Gelişim Programındaki öğretmenlerin STEM eğitiminde teorik ve pratik yeterlilik kazanmaları için bir çevrimiçi programda yer aldıklarını belirtmektedir. Programın iki bileşeni vardır: birincisi öğretmenlere konu hakkında görüşlerini belirtmeleri için video izlettirirken, ikincisi bütünleşik STEM dersleri tasarlamalarını, uygulamalarını ve deneyimlerini yazmalarını istemektedir. Bu program için birçok araştırma yapılmıştır. Çalışmada, 814 öğretmen arasından 456'sının bir mühendislik dersini hangi ders öğretmeninin vermesini istediklerine ve bu dersi vermek isteyip istemediklerine ilişkin açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlar analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre, öğretmenlerin çoğunluğu (%69,9) mühendislik dersi öğretme konusunda istekliyken, bazıları (%30) isteksiz olduğunu belirtmiştir. Matematik öğretmenleri, bir mühendislik dersini öğretmek için en sık önerilen öğretmen grubudur. Katılımcılar, birden fazla disiplinden gelen öğretmenlerin mühendislik dersi öğretmesini önermişlerdir ve mühendislik öğretiminde iş birliği yapmaya istekli olduklarını ima etmişlerdir. STEM öğretmenlerine, neden belirli mühendislik dersleri öğretmek istedikleri sorulmuş ve istekli olan öğretmenlerin nedenleri açıklanmıştır. Öğretmenler, öğrencilerin konuları daha iyi öğrenmelerini sağlamak için belirli mühendislik dallarıyla ilişkilendirme eğiliminde görünmektedir. Biyoloji ve kimya öğretmenleri, okul müfredatında farklı mühendislik dallarını ilgili bölümler olarak tanımlamakta ve bu konularda bilgi sahibi olduklarını düşünmektedirler. Ayrıca, öğretmenler birlikte çalışarak öğrencileri iş birliği, problem çözme, üretim ve araştırmayı teşvik eden bir müfredatla öğrenmeye teşvik edebilirler. Biyoloji öğretmenleri özellikle belirli mühendislik dallarında ders vermekten heyecan duymaktadırlar ve diğer disiplinlerden öğretmenlerle iş birliği yapmaktan memnun olmaktadırlar. Araştırmanın tamamında, öğretmenlerin görüşleri örneklerle desteklenerek aktarılmıştır.

Araştırmada, STEM öğretmenlerinin çoğunluğunun mühendislik dersi öğretmek konusunda olumlu bir tutum sergilediği ancak K-12 seviyesinde mühendislerin öğretmenlik yapmasına karşı oldukları belirtilmiştir. Öğretmenler, hizmet içi ve öncesi öğretmenlere alternatif eğitim yöntemleri önermektedirler. Mühendislik öğreten öğretmenlerin, mühendislik bilgilerini geliştirmeleri, ürün ve proje geliştirme eğitimi almaları ve mühendislik stajı tamamlamaları gerektiği belirtilmiştir. Matematik öğretmenleri, mühendislik derslerinin öğrencilerin teorik bilgiyi daha pratik bir şekilde kullanmalarına olanak sağlayacağına inanmaktadır. Öğretmenler, mühendislik eğitiminin farklı STEM disiplinlerinin bilgisine ve öğretmenler arasındaki iş birliğine dayandığını vurgulamaktadır. Matematik öğretmenleri, mühendislik öğretmeninin sadece matematik bilgisine değil, aynı zamanda fizik, teknik bilimler ve diğer bilim dallarına hâkim olması gerektiğini belirtmektedir.

Araştırmada, STEM öğretmenlerinin neden mühendislik dersi vermekte isteksiz oldukları açıklanmaktadır. Yapılan araştırmaya göre, STEM öğretmenlerinin yaklaşık %34'ü mühendislik dersi vermek istemediklerini belirtmiştir. Bunun nedeni genellikle öğretmenlerin mühendislik dersinin kendi öğretim alanlarıyla ilgisiz olduğunu düşünmeleridir. Ayrıca, matematik öğretmenleri genellikle fizik öğretmenlerinin mühendislik dersi vermesi gerektiğini düşünmektedir çünkü fizik eğitimi yüksek düzeyde matematik bilgisi gerektirir. Bazı öğretmenler de mühendislik derslerinin birden fazla disiplini içerdiği için farklı öğretmenlerin katılımının teşvik edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Ancak bazı öğretmenler, yetersiz alan bilgisinin kendi isteksizliklerinin nedeni olabileceğini düşünmektedir. Ayrıca, öğretmenlerin mühendislik dersi müfredatı hakkında yeterli bilgi sahibi olmadığı ve mühendislerin dersi yönetmesi beklenmesi gibi sebepler de öğretmenlerin mühendislik dersi vermekten kaçınmalarına neden olabilir.

Araştırmanın amacı, STEM öğretmenlerinin mühendislik dersleri vermek isteyip istemediklerini ve nedenlerini araştırmaktır. Orta okul ve lise düzeyinde STEM öğretmenlerinin farklı disiplinlerden öğretmenlerin görüşlerini belirlemek için yapılan araştırma, matematik ve bilişim teknolojileri öğretmenlerinin mühendislik dersleri vermek için hevesli olduklarını göstermiştir. Öğretmenler, öğrettikleri konularla mühendislik alanları arasındaki ilişkiyi veya akademik geçmişlerini dikkate alarak mühendislik öğretme yeterliliklerini değerlendirmiştir. Öğretmenlerin önceki çalışmalarda STEM disiplinlerini sınıflarına entegre ettikleri tespit edilmiştir.

Sonuç olarak araştırmada, mühendislik eğitimine yönelik öğretmenlerin tutumlarının önemi vurgulanmıştır. Mühendislik konularının gerçek hayatta kullanıldığı ve diğer disiplinlerle bağlantılı olduğu şekilde öğretilmesinin öğretmenlerin öz yeterlik inançlarına katkı sağlayabileceği belirtilmiştir. Özellikle matematik öğretmenlerinin mühendislik konularına yaklaşımları ve müfredat planlamacılarının mühendisliği matematik müfredatına nasıl entegre edebilecekleri üzerinde çalışmalar yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Türk milli eğitimi fen müfredatında mühendislik tasarım aşamalarının yer almasının önemli bir gelişme olduğu belirtilirken, diğer derslere de mühendislik derslerinin entegre edilmesi için daha fazla araştırma yapılması gerektiği ifade edilmiştir.

Araştırmanın tamamına aşağıdaki bağlantı aracılığıyla erişebilirsiniz.

Doganca Kucuk, Z., Genek, S. E., Bozoglu, H. S., & Corlu, M.S. (2023). Expressed Willingness of STEM Teachers to Teach Engineering. Journal of Pre-College Engineering Education Research (J-PEER), 13(1), Article 4.

https://doi.org/10.7771/2157-9288.1358

https://inteach.org/detay/214